Μονοπάτια - Περίπατοι

Δρόμοι του παρελθόντος που υπηρετούν ακόμα και σήμερα ανάγκες του νησιού και των κατοίκων του, τα μονοπάτια της Σίφνου δημιουργούν ένα μοναδικό δίκτυο διαδρομών 200 περίπου χιλιομέτρων. Άλλα από αυτά είναι λιθόστρωτα και άλλα χωμάτινα. Όπως και αν είναι, δεν παύουν να αποτελούν απόδειξη της με σεβασμό παρέμβασης του ανθρώπου στο φυσικό περιβάλλον, με σκοπό όχι μόνον να εξυπηρετήσει τις βιοτικές ανάγκες του αλλά και να προβεί σε ενέργειες προστασίας αυτού (π.χ. ξηρολιθιές). Από την άλλη, τα μονοπάτια αποτελούν πρόκληση για το μέλλον, αφού με ήπιες παρεμβάσεις μπορούν να συμβάλουν ακόμα περισσότερο στην ανάδειξη της Σίφνου ως τουριστικού και πολιτιστικού προορισμού.

Αναπόσπαστο στοιχείο της σιφναϊκής παράδοσης, τα μονοπάτια εξυπηρετούν την αγροτική και κτηνοτροφική ζωή -ακόμα και σε σημεία που υπάρχει εναλλακτικός τρόπος πρόσβασης-, αφού χρησιμοποιούνται σε καθημερινή βάση για να φτάνουν άνθρωποι και ζώα σε βοσκοτόπια και θημωνιές.

Παρουσιάζουν, όμως, και μεγάλο ενδιαφέρον για τους περιπατητές, που κατά τη φθινοπωρινή και ανοιξιάτικη κυρίως περίοδο, μπορούν να απολαύσουν πανέμορφες όψεις μιας «άλλης», πράσινης και μυρωδάτης Σίφνου, να μαζέψουν αυτοφυή χόρτα, βότανα και αγριολούλουδα, ή το καλοκαίρι να φτάσουν σε μικρούς όρμους και να αφεθούν στην «αγκαλιά» της καθάριας και καταγάλανης θάλασσας.

Στους περιπάτους του ο επισκέπτης θα γνωρίσει μικρά κατάλευκα ξωκλήσια ή περισσότερο επιβλητικά, αλλά πλήρως εναρμονισμένα με το φυσικό περιβάλλον, Μοναστήρια. Και είναι σίγουρο ότι όχι μόνον θα μαγευτεί από την ομορφιά τους αλλά και θα εντυπωσιαστεί από τη βαθιά θρησκευτική πίστη όσων επέλεξαν, σε εποχές με λιγοστά μέσα, αυτά τα σημεία για να εκφράσουν την πίστη τους, αψηφώντας τον κόπο.

Θα συναντήσει ακόμα «μνημεία» του λαϊκού πολιτισμού όπως πηγάδια, βρύσες, περιστερώνες, θημωνιές, αρχαίους πύργους (φρυκτωρίες), ορυχεία, αλώνια, ασβεστοκάμινα, μύλους και χιλιάδες μέτρα ξηρολιθιάς.

Ενδεικτικά αναφέρονται μερικά από τα μονοπάτια της Σίφνου:

1. Από την Καταβατή (θέση «Φυρόγεια») ξεκινά το μονοπάτι που οδηγεί στο Μοναστήρι του Προφήτη Ηλία τ’ Αψηλού (μέρος του μονοπατιού αποκαταστάθηκε τα τελευταία χρόνια με χρηματοδότηση του προγράμματος Leader+).
2. Στην περιοχή «Καδέ» (στο δρόμο προς το Βαθύ) έχει την αφετηρία του ένα σύντομο ανηφορικό μονοπάτι που οδηγεί στη Μυκηναϊκή Ακρόπολη του Αγίου Ανδρέα και στην ομώνυμη εκκλησία, όπου μπορεί κανείς να θαυμάσει τα αρχαιολογικά ευρήματα και να ξαποστάσει στην αυλή της εκκλησίας, έχοντας πανοραμική θέα σε οικισμούς της Σίφνου και στα γειτονικά νησιά.
3. Στα δυτικά του νησιού πλήθος παλιών μονοπατιών οδηγούν σε ξωκλήσια και Μοναστήρια, όπως οι Άγιοι Ανάργυροι (Οι Φτωχιανοί), ο Αϊ Στάθης, ο Ταξιάρχης της Σκάφης, η Παναγιά του Ήλιου, ο Αϊ Γιάννης το Μαύρο Χωριό.
4. Στο βόρειο τμήμα της Σίφνου κάποια άλλα μονοπάτια «υπόσχονται» να οδηγήσουν τον επισκέπτη, μέσα από υπέροχες μυρωδιές της σιφναϊκής γης, σε εκκλησίες όπως ο Αϊ Γιάννης, η Παναγιά τα Μάγγανα, ο Αϊ Γιώργης στα Λειβαδάκια, ο Αϊ Σώστης στα Μεταλλεία, ο Αϊ Σιλίβεστρος, ο Αϊ Νικήτας (όπου υπήρχε Αρχαία Ακρόπολη), ο Άγιος Συμεών (στην κορυφή ομώνυμου λόφου), ο Προφήτης Ηλίας του Τρουλακιού, ο Αϊ Νικόλας και ο Αϊ Γιώργης της Χερρονήσου.
5. Από τον Πλατύ Γιαλό προς τον Αϊ Γιώργη της Φυκιάδας, από την περιοχή του Μουγκού προς την Παναγιά το Τόσο Νερό, από τον Αρτεμώνα προς την Παναγιά την Πουλάτη (όπου μπορεί να φτάσει κανείς και από άλλο μονοπάτι από το Κάστρο), από το Βαθύ προς τον Πλατύ Γιαλό, τον Αϊ Νικόλα τα Αερινά και το Μαύρο Χωριό, από το Γλυφό (παραλία Φάρου) προς το Αποκοφτό (Χρυσοπηγή), από τα Εξάμπελα προς την Αγία Φωτεινή, τις Ερκιές και τους οικισμούς του Κάτω Πεταλιού και του Κάστρου, τα μονοπάτια εξασφαλίζουν στον επισκέπτη μοναδικές ευκαιρίες χαλάρωσης και απόλαυσης.

Τα τελευταία χρόνια, η τοπική κοινωνία, συνειδητοποιώντας ολοένα και περισσότερο την ανάγκη διάσωσης και προστασίας των μονοπατιών, καταβάλει συντονισμένη προσπάθεια για τον καθαρισμό, τη σήμανση και τη χαρτογράφησή τους. Την προσπάθεια στηρίζουν η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου (συνεχίζοντας το έργο που ξεκίνησε η Ν.Α. Κυκλάδων), ο Δήμος Σίφνου, η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, Εξωραϊστικοί και Επαγγελματικοί Σύλλογοι του νησιού και πλήθος εθελοντών.